کد مطلب:4362 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:25

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

شخصي شب و روز دعا و عبادت و ذكر خدا انجام ميدهد كه گرفتاريش بر طرف شود يا به آرزوي خود برسد، اما هيچ كدام از اين موارد تحقق نمييابد. علت اين امر چيست؟

مسأله اجابت دعا از مسائل قطعي در همه اديان الهي است. قرآن مجيد ميفرمايد: »اذا سئلك عبادي عني فاني قريب اجيب دعوه الداع اذا دعان« هرگاه بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو) من نزديكم، و دعاي دعاكننده را به هنگامي كه مرا بخواند اجابت ميكنم. به عبارت ديگر سنت الهي بر آن تعلق گرفته كه برخي از امور را از طريق دعا و درخواست به انسان عنايت فرمايد و اين راه را براي همه بندگان حتي كساني كه احيانا گناهاني دارند باز گذاشته است. ليكن اين به معناي آن نيست كه هر بندهاي هر چه و به هر شكل و در هر شرايطي درخواست كند تماما مطابق خواست او اجابت شود. زيرا اجابت دعا نيز امري قانونمند و ملائم با ديگر سنتهاي جاري الهي در نظام تكوين و مشروط به شرايطي است؛ از جمله:

1) شرايط مناسب روحي دعا كننده از قبيل تضرع و تواضع در مقابل پروردگار.

2) مصلحت بودن تحقق خواسته شخص دعا كننده چرا كه در بسياري از موارد تحقق آن خواسته براي شخص سودمند نيست؛ مثلا رسيدن به مقام يا امكاناتي خاص چه بسا نه تنها به نفع او نباشد بلكه ممكن است مايه دوري او از ايمان و تقوا گردد.

3) فرا رسيدن زمان مناسب براي تحقق مطلوب، مثلا ممكن است فردي علاقهمند باشد كه يك شخصيت علمي ممتاز باشد وتلاش علمي فراواني كند ولي قطعاً در اندك زمان تحقق آن ممكن نيست و سالها بايد بگذرد تا نتيجه تلاشهاي خود را به دست آورد.

4) اخلاص در نيت و انقطاع كامل به خداوند.

5) نامشروع نبودن خواسته انسان.

6) اقدام براي رسيدن به نتيجه و به كارگيري ساير عوامل طبيعي نقش دارنده متناسب با سنتهاي الهي در نظام خلقت.

7) از طرفي خداوند گاهي اجابت مطلوب انسان را به علتهايي كه صلاح ميداند و بر ما پوشيده است به تأخير مياندازد يا آن را به گونهاي ديگر تبديل ميكند و در واقع به شيوه بهتري اجابت ميشود بدون آنكه ما بدانيم.

امام علي(ع) در پاسخ به اين سؤال كه خداوند فرموده: »ادعوني استجب لكم« بخوانيد مرا تا اجابت كنم شما را. پس چرا دعا ميكنيم ولي دعايمان اجابت نميشود؟ فرمود: زيرا دلهاي شما هشت خيانت كرده است:

1- اين كه شما خدا را شناختيد اما حق او را چنان كه بر شما واجب است ادا نكرديد، بنابراين شناخت شما به كارتان نيامد، (ميزانالحكمه، ج 4، ص 1656).

2- اين كه ايمان به رسولخدا(ص) آورديد اما با سنت او مخالفت نموديد پس فايده ايمان شما چيست؟

3- قرآن را خوانديد ولي عمل نكرديد.

4- گفتيد از آتش جهنم ميترسيد اما در هر وقت با گناهان خود بدنهاي خود را آماده عذاب ساختيد.

5- اظهار تمايل به بهشت كرديد اما كاري كه شما را از بهشت دور ميكند انجام داديد.



6- از نعمتهاي خدا استفاده كرده ولي سپاسگزاري نكرديد.

7- خداوند شما را امر به دشمني شيطان كرده، شما با زبان با او دشمني كرديد ولي در عمل با او مخالفت نكرديد.

8- عيبهاي مردم را جلوي چشم خود قرار داديد اما عيوب خود را پشت سر انداختيد.

با توجه به اين امور چگونه انتظار اجابت دعا داريم پس بايد خودمان را اصلاح كنيم و تقوا پيشه نماييم تا دعاها مستجاب شود، (اعلام الدين، ص 27 - 269، حسن بن ابي الحسن الديلمي)

در حديث ديگري از اميرالمؤمنين اينچنين آمده. از امام صادق(ع) نقل شده كه مردي خدمت اميرالمؤمنين علي(ع) آمد و عرض كرد من خدا را ميخوانم ولي اجابتي نميبينم؟ حضرت فرمود: چون تو خدا را با صفاتي جز صفات او وصف ميكني و ميخواني. همانا دعا چهار چيز لازم دارد. اخلاص باطني حضور نيت و (قلب)، شناختِ وسيله و انصاف داشتن در خواسته آيا تو با آگاهي از اين چهار نكته دعا ميكني؟ عرض كرد: خير. حضرت فرمود پس آنها را بشناس (و با توجه به اين نكات دعا كن تا مستجاب شود)، (ميزانالحكمه، ج 4، ص 1681) به هر روي آرزو داريم كه خدا دعاي شما را مستجاب كند، در عين حال شما از خدا بخواهيد كه آنچه خيرواقعي است مقدر فرمايد.

براي آگاهي بيشتر ر.ك:

1- دعا، آيتاللَّهمشكيني

2- تفسير الميزان و نمونه ذيل آيه 186 سوره بقره

3- اصول كافي، ج 4، كتاب الدعا